Nếu thời điểm sau Tết, dưa hấu được giá với giá bán tại ruộng 7.000-8.000 đồng/kg thì vụ này, giá cả liên tục nhảy múa, đầu ra bế tắc khiến nông dân các vùng Đại Lộc, Phú Ninh (Quảng Nam) khóc ròng vì thua lỗ. Giá dưa liên tục rớt từ 3.500 đồng/kg xuống 1.500 đồng/kg, thậm chí bây giờ dưa chỉ còn giá 1.000-1.200 đồng/kg. Điêu đứng hơn, trong thời điểm này, Trung Quốc ngừng nhập dưa.
Ở “vựa” dưa hấu lớn Phú Ninh, gần một tuần nay người trồng dưa đứng ngồi không yên vì giá dưa rớt thê thảm. Đang ngồi nhặt những quả dưa hư hỏng sau trận mưa giông, bà Nguyễn Thị Phương (50 tuổi, ở xã Tam An, Phú Ninh, Quảng Nam) buồn bã cho biết gia đình bà trồng hơn 5 ha dưa, vào thời điểm này năm ngoái dưa có giá từ 5.000 - 6.000 đồng/kg, còn năm nay giá thu mua tại ruộng chỉ còn chưa đầy 1.000 đồng/kg. Với mức giá này, sau khi trừ các chi phí, nông dân đã thua lỗ nặng. Ấy là chưa tính đến công lao động của cả gia đình.
Những người nông dân buồn bã thu hoạch lượng dưa hấu lớn không thể bán do "được mùa mất giá" bị thương lái Trung Quốc ngừng thu mua
“Năm ngoái, dưa được mùa được giá, với 1 ha dưa sau khi trừ chi phí gia đình tôi có thể thu lãi khoảng 10 - 15 triệu đồng. Năm nay thì đành thu hoạch về cho bò ăn, vì có bán cũng không ai mua”, bà Phương thở dài.
Theo một số người chuyên trồng dưa, năm nay dưa được mùa nhưng lại… không tìm ra thương lái. Thương lái Trung Quốc ngừng thu mua, lợi dụng tình trạng này thương lái nội liền ép giá. Đang gánh dưa chuyển ra xe, anh Ngô Đức Thịnh (40 tuổi, ở thị trấn Phú Thịnh, huyện Phú Ninh) cho hay gia đình đành thu hoạch rồi mang đi bán lẻ ở một số huyện vùng cao với hi vọng vớt vát lại chút vốn. Thương lái không chịu thu mua, dưa hấu đến mùa thu hoạch nếu gặp cơn mưa giông thì sẽ bị nứt, hư hỏng hết.
“Bao nhiêu vốn liếng đều đổ vào mấy ruộng dưa này, chưa kể công chăm sóc, ăn ngủ với dưa. Giờ đùng một cái, dưa chín thì thương lái lật kèo, ép giá khiến hàng ngàn tấn dưa "ứ đọng" ngoài đồng. Nếu không bán được, chắc 3 ha dưa còn lại đành phải bỏ thối vì tiền thuê nhân công thu hoạch không bù nổi tiền bán dưa”, anh Thịnh nói.
Hàng tấn dưa hấu được bán tống bán tháo mong được đồng nào hay đồng nấy
Dưa hấu Kỳ Lý (Phú Ninh) lâu nay đã có thương hiệu, ngon, ngọt, vỏ dày, chặt ruột, bán rất chạy. Những năm trước, dù dưa hấu ở các vùng có sức tiêu thụ kém thì dưa hấu Kỳ Lý vẫn có đầu ra tốt, nhất là khi nhãn hiệu thập thể “dưa hấu Kỳ Lý” đã được bảo hộ nhưng hiện nay rơi vào cảnh bế tắc đầu ra.
Ông Nguyễn Hưng (thôn Trung Định) phải bán tháo 3 sào dưa với giá 1.300 đồng/kg. Còn ông Võ Thanh Trường (trú cùng thôn) cũng có 3 sào dưa ngoài đồng nhưng không có ai tới mua, ông lại không có nhân công thu hái, chở đi bán lẻ, nên đành bỏ dưa phơi khô giữa đồng, khóc ròng. Ông Trường nói, nếu bán tháo bán đổ với giá dưa vậy chẳng bù được chi phí thuốc, phân, giống, lại không đủ tiền trả nhân công thu hoạch. Chưa kể, chỉ một trận mưa dông là dưa nứt hết, bán chẳng ai mua nữa.
“Nhìn ruộng dưa xót xa quá nhưng chẳng biết làm sao. Với giá này coi như bán tháo bán đổ bởi chi phí đầu tư mỗi sào đã lên tới 3 triệu đồng rồi, trong khi thu hoạch chỉ được 2 triệu đồng, nếu kêu người thu hoạch chẳng đủ tiền trả công nên đành bỏ mặc ngoài đồng, một ký dưa chỉ bằng cây kẹo mút!” - ông Trường nói.
Bà Lương Thị Mười (xã Tam Phước) chuyên thu gom dưa để bán lại cho các tiểu thương lớn cũng cho biết: “Nếu chỉ trông cậy vào sức tiêu thụ nội địa thì không giải quyết hết, trong khi Trung Quốc thì chê, không ăn hàng nữa. Tiểu thương lớn xuất khẩu đưa ra cũng quá thấp. Chúng tôi chỉ gom rồi bán lại kiếm công, cũng cố gắng tiêu thụ cho bà con được đồng nào hay đồng đó” - bà Mười nói.
Bà Mười thông tin thêm, dưa rớt giá, không chỉ nông dân điêu đứng mà ngay các tiểu thương lớn chuyên xuất khẩu dưa ở Quảng Ngãi như bà Trang, bà Hậu…cũng lâm cảnh nợ nần khi thua lỗ tiền tỷ. “Hiện, giá dưa bên Trung Quốc từ 8 hào tới 1 nhân dân tệ (yuan), tương đương với 3.500-3.800 đồng tiền Việt Nam” - bà Mười nói.
Ông Võ Thanh Anh, Trưởng phòng NN-PTNT H.Phú Ninh, cho hay vụ dưa năm nay toàn huyện trồng hơn 490 ha (chủ yếu ở các xã Tam Phước, Tam Lộc, Tam An...), sản lượng ước đạt gần 13.000 tấn. Hiện nay, dưa ở Trung Quốc cũng đang trong thời kỳ thu hoạch nên họ dừng nhập dưa Việt Nam. Đến thời điểm này, có hơn 100 ha dưa chưa được thu hoạch, lượng dưa hấu cần được “giải cứu” khoảng 3.000 tấn.
“Chúng tôi đã làm việc với các xã, làm bảng truy xuất nguồn gốc cho dưa để đảm bảo việc yêu cầu nguồn gốc sản xuất cũng như các thông tin bổ trợ. Ngoài ra, tạo chuỗi liên kết với các siêu thị, cửa hàng nhằm tạo ổn định đầu ra”, ông Anh thông tin.
Không chỉ dưa hấu ở huyện Phú Ninh rớt giá phải nằm chờ “giải cứu”, nhiều ruộng dưa của người dân ở các huyện Thăng Bình, Duy Xuyên... (Quảng Nam) cũng rơi vào cảnh ế ẩm tương tự. Người trồng dưa lại một phen lao đao.
Ông Ngô Tấn, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Nam vừa viết thư gửi đến các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh, kêu gọi mua dưa hấu ủng hộ nông dân. Bức thư viết: "Những ngày gần đây, giá dưa hấu tại Quảng Nam giảm mạnh, thậm chí chỉ còn 1.000 đồng mỗi kg khi đang vào vụ thu hoạch, khiến nông dân thua lỗ nặng. Hiện lượng dưa hấu còn tồn đọng trong dân khoảng 55 ha, với sản lượng 1.300 tấn, tập trung chủ yếu ở xã Tam Lộc, Tam Vinh, Tam Phước... của huyện Phú Ninh. Để giải quyết đầu ra nhằm ổn định đời sống cho bà con nông dân, Sở Nông nghiệp Quảng Nam kêu gọi các đơn vi, tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh chung tay hỗ trợ nông dân tiêu thụ dưa hấu, giúp bà con vượt qua khó khăn trong giai đoạn hiện nay".
