Theo giáo sư Đỗ Tất Lợi, các bộ phận của cây chanh đều có giá trị chữa bệnh riêng:
Dịch quả: Tính mát, thông tiểu tiện, có tác dụng chữa bệnh tê thấp, liều dùng 30-120 g/ngày, pha thành nước uống. Nó cũng có thể dùng chữa bệnh scorbut (bệnh do thiếu vitamin C) của trẻ sơ sinh, thậm chí cả người lớn. Ngoài ra, dịch quả chanh còn làm nguyên liệu chế axit xitric thiên nhiên.
Múi: Có thể phối hợp với muối ăn dùng ngậm chữa ho, viêm họng. Sau khi gội đầu, bạn có thể vắt một ít nước chanh quả lên có tác dụng làm trơn tóc.
Lá và ngọn: Lá thường dùng làm gia vị ăn với thịt gà, ốc, nấu nước để xông trị cảm cúm. Lá và búp non chanh giã nát đắp lên rốn trẻ em chữa bí đái, đầy chướng bụng.
Rễ: Dùng chữa ho dưới dạng thuốc sắc, dùng riêng hoặc phối hợp với rễ dâu tằm, ngày dùng 6-12 g.
Tinh dầu quả và lá: Pha nước gội đầu, làm thơm các thuốc phiến, thuộc bột hay thuốc ngậm.
Vỏ thân cây: Dùng là thuốc bổ đẵng giúp tiêu hóa, ngày uống 4-10 g dưới dạng thuốc sắc.
Hạt quả: Dùng làm thuốc tẩy giun.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây chanh
Chữa rắn cắn
Rễ chanh 8g, hạt chanh 4g, gừng 2g, phèn chua 2g, giã nhỏ, thêm 100ml nước sôi để nguội, lọc kỹ, chia 2 lần. Mỗi lần uống cách nhau 2 giờ.
Hoặc dùng 15g hạt chanh, mướp đắng 10 hạt, củ gấu 20g, rễ thạch xương bồ 12g. Tất cả dùng tươi cho vào máy xay sinh tố, thêm 300ml nước ấm, chút muối ăn, xay đều, rồi lọc lấy nước. Người lớn uống làm 2 lần, cách nhau 20 phút. Trẻ em dưới 15 tuổi uống 1/4 - 1/3 liều người lớn.
Chữa ngộ độc
Hạt chanh 10g, gừng tươi 3 lát, phèn chua 1g. Tất cả giã nhỏ, thêm nước, gạn uống làm 1 lần.
Rối loạn tiêu hóa
Quả chanh rửa sạch, chà với muối để loại bớt tinh dầu, trần qua nước sôi, cho vào bình ngâm với nước, muối. Sau đó lấy chanh muối cháo ăn.
Vết thâm do mụn
Vỏ chanh thái miếng nhỏ, cho vào nồi, đổ ngập 1/3 nước… để chiết lấy tinh dầu. Tinh dầu thu được cho vào lọ, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Ngày bôi 2 lần lên vết thâm mụn để vết thâm nhanh mờ.
Chữa đau răng, sâu răng
Rễ chanh 10 g, rễ cây cà dại 10 g, vỏ cây lai 10 g, vỏ cây trám 10 g, sắc lấy nước đặc ngậm trong 10-15 phút rồi nhổ, ngày làm nhiều lần.
Chữa cảm cúm, nhức đầu
Lá chanh, lá bưởi, lá tre, cúc tần, hương nhu, mỗi thứ 50g; bạc hà 20g, sả 2 củ, tỏi 3 nhánh. Tất cả dùng tươi cho vào nồi nấu sôi rồi đem xông cho ra mồ hôi.
Chữa ho lâu ngày, ho gà, mất tiếng
Bài 1: Rễ chanh 10g, vỏ rễ dâu hoặc tầm gửi cây dâu 10g, lá trắc bá 8g, thái nhỏ, sao vàng, sắc với 200ml nước, còn 50ml, uống trong ngày.
Bài 2: Rễ chanh 12g, lá chua me đất hoa vàng 10g, lá hẹ 8g, lá xương sông 8g, hạt mướp đắng 5g, phèn phi 2g. Sắc uống (có thể thêm đường cho dễ uống).
Bài 3: Hạt chanh 10g, hạt quất 10g, lá thạch xương bồ 10g, mật gà đen 1 cái, dùng tươi, giã nhỏ, thêm đường, hấp cơm, uống làm 2-3 lần trong ngày.
