Tết Thanh Minh và tục tảo mộ của người Việt

( PHUNUTODAY ) - Thanh minh là một trong những ngày lễ cổ truyền của dân tộc. Để chuẩn bị tốt cho lễ thanh minh năm nay, cùng xem tết thanh minh năm 2017 rơi vào ngày nào.

Chắc hẳn mọi người vẫn còn nhớ câu thơ trong Truyện Kiều - Nguyễn Du về Tiết Thanh minh viết rằng:

“Thanh minh trong tiết tháng Ba

Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh...”.

Cứ vào khoảng tháng 3, có một tiết hậu gọi là tiết Thanh Minh. Theo nghĩa đen, thanh là khí trong, còn minh là sáng sủa. Thanh Minh nghĩa là trời độ ấy mát mẻ quang đãng. Theo tục lệ, giai nhân, tài tử, đua nhau đi tảo mộ, gọi là hội Đạp thanh. Tảo mộ là đi thăm mộ tiền nhân, cỏ rậm thì phát cho quang, đất khuyết thì đắp bồi lên, rồi về nhà cũng làm cỗ cúng gia tiên.

tet-thanh-minh1 phunutoday

Khi làm lễ cúng Thanh Minh, nên thật thành tâm

Nguồn gốc Tết Hàn thực

Tết Hàn thực được bắt nguồn từ Trung Quốc. Chuyện kể rằng, đời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công, nước Tấn, gặp loạn phải bỏ nước lưu vong, nay trú nước Tề, mai trú nước Sở. Bấy giờ có một hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi theo vua giúp đỡ mưu kế. Một hôm, trên đường lánh nạn, lương thực cạn, Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong hỏi ra mới biết, đem lòng cảm kích vô cùng.

Giới Tử Thôi theo phò Tấn Văn Công trong mười chín năm trời, cùng nhau trải nếm bao nhiêu gian truân nguy hiểm. Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi báu trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công, nhưng lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình làm được việc gì, cũng là cái nghĩa vụ của mình, chứ không có công lao gì đáng nói. Vì vậy, ông về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn.

Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm. Giới Tử Thôi không chịu rời Điền Sơn ra lĩnh thưởng, Tấn Văn Công hạ lệnh đốt rừng, ý muốn thúc ép Giới Tử Thôi phải ra, nhưng ông nhất định không chịu tuân mệnh, rốt cục cả hai mẹ con ông đều chết cháy. Vua thương xót, lập miếu thờ và hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ mồng 3.3 đến mồng 5.3 âm lịch hàng năm). Từ đó ngày mùng 3.3 âm lịch hằng năm được coi là ngày Tết Hàn thực, nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất.

Tết Hàn thực của người Việt

Nếu như Tết Thanh minh mang ý nghĩa cội nguồn, nhắc chúng ta không quên hướng về quê cha đất tổ, thì Tết Hàn thực (Tết bánh trôi bánh chay) cũng được người dân nhiều nơi coi trọng, hoặc kết hợp Tết Thanh minh với Tết Hàn thực, được tổ chức vào ngày 3 tháng Ba âm lịch. Tuy nhiên, trên thực tế Tết Thanh minh đi theo quy luật vận hành của mặt trời - lịch dương, chứ không theo lịch mặt trăng - lịch âm, thường rơi vào ngày 4 hoặc ngày 5 của tháng Tư dương lịch.

Từ thời Lý nhân dân ta đã tiếp nhận tết Hàn thực nhưng ý nghĩa của ngày tết này đã biến đổi và mang đậm màu sắc truyền thống, phù hợp với tâm lý cũng như cuộc sống thường nhật của người dân nước Việt. Vào ngày tết Hàn thực, người Việt không kiêng lửa, mọi việc nấu nướng vẫn được thực hiện, chỉ có điều người Việt dùng bánh trôi - bánh chay cho tết Hàn thực với ý nghĩa tượng trưng đó là những thức ăn nguội - hàn thực. Vì vậy người Việt còn gọi tết Hàn thực bằng một tên gọi khác là tết bánh trôi - bánh chay.

Tết Thanh minh nhắc chúng ta nhớ về quê hương, nguồn cội. Phảng phất trong bóng dáng mỗi con người là dấu ấn quê hương không dễ phai mờ theo năm tháng. Quê hương, nguồn cội chính là tài sản tinh thần vô giá đối với mỗi cá nhân chúng ta. Nếu không có điều kiện trở về quê hương trong dịp Thanh minh này, xin hãy hướng về nơi thiêng liêng ấy, bởi quê hương đi theo chúng ta suốt cuộc đời, in đậm dấu ấn trong từng nhân cách.

tet-thanh-minh phunutoday

  Trong tết thanh minh, con cháu đi làm ăn xa cũng trở về cội nguồn tổ tiên

Tết Thanh Minh năm 2017 vào ngày nào?

Theo các nhà tâm linh, Thanh Minh là lễ tiết hàng năm, sau Lập xuân 45 ngày, sau ngày Đông chí 105 ngày. Năm nay, Thanh Minh 2017 là ngày nào? 

Theo lịch âm dương, tiết Thanh minh năm 2017 bắt đầu từ 22h ngày 4/4 dương lịch (8/3 âm lịch) và kết thúc vào khoảng ngày 20, hay 21/4 khi tiết Cốc vũ bắt đầu. Và Người ta thường lấy ngày đầu tiên của tiết Thanh Minh là ngày Tết Thanh Minh tức ngày 4/4.

Bắt đầu từ ngày này, mọi người có thể tổ chức lễ tảo mộ du xuân, kết hợp giữa việc cúng lễ tỏ lòng hiếu kính và việc cả gia đình ra ngoại ô tận hưởng không khí trong lành.

Đặc biệt, theo quan niệm xưa nếu tết Thanh Minh trùng vào ngày 3/3 âm lịch – Tết Hàn Thực thì được coi là “Tết Thanh Minh đích thực”. Ngày này người ta làm bánh trôi, bánh chay – những thức bánh nguội và kiêng nổi lửa nấu cơm. 

Tết Thanh Minh là ngày lễ mang tính nhân văn, nhân đạo và chủ yếu mang tính chất tưởng niệm. Vì vậy, không nhất thiết chú trọng tới mâm cao cỗ đầy, càng không nên cúng nhiều tiền vàng, đốt nhiều giấy mã, điều này không những lãng phí, làm ô nhiễm môi trường mà còn không có ý nghĩa về mặt tâm linh. An ủi người sống và nhớ tới người đã khuất là ở tâm tưởng, tấm lòng và chân thành.

Trước khi đi tảo mộ, hãy xem giờ tốt, hướng xuất hành để gặp nhiều may mắn.

Theo:  khoevadep.com.vn copy link