Nguyên nhân gây bệnh gan
1. Rượu
Khi 1 người uống rượu, chất cồn được hấp thu nhanh chóng vào máu qua niêm mạc dạ dày và ruột. Toàn bộ lượng máu này đều đi qua gan trước khi đổ về tim, và hầu hết lượng rượu được uống vào cũng đi qua gan để xử lý.
Tại đây, hệ thống enzym có nhiệm vụ chuyển hóa, biến đổi lượng cồn thành một chuỗi phản ứng hóa học để cho ra CO2 và nước, sau đó thải ra ngoài qua nước tiểu và phổi.
Vì vậy, gan là nơi tập trung nồng độ cồn cao nhất so với các cơ quan nội tạng khác trong cơ thể. Tuy nhiên, khả năng xử lý chất cồn của gan cũng có hạn, nó chỉ có thể xử lý được một lượng cồn nhất định mỗi giờ. Nếu 1 người uống quá nhiều rượu, nồng độ cồn trong máu tăng cao, gan không thể xử lý hết được dẫn đến gan bị suy yếu và nhiễm độc.
Nếu điều này xảy ra lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan và cuối cùng là ung thư gan.
PGS.TS.BS Trần Văn Thuấn, Phó Giám đốc Bệnh viện K, Chủ tịch Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam cho biết lượng rượu mà 1 người bình thường có thể chuyển hóa trong 1 giờ là 10gram rượu nguyên chất (ethanol), quá mức trên là sẽ có hại cho gan và các cơ quan nội tạng khác.
Ngoài ra, Tổ chức y tế thế giới cũng đưa ra cách tính ước tính một đơn vị uống chuẩn ở các loại đồ uống có rượu như sau: Bia 6 - 12% là 285ml, rượu vang 15 - 17% là 120ml, rượu ngọt 20 - 25% là 60ml, rượu trắng 40 - 45% là 30ml.
Theo WHO, uống rượu an toàn được hiểu là: Với nam giới dưới 4 đơn vị chuẩn/ngày, nữ giới dưới 2 đơn vị chuẩn/ngày. Một tuần có 2 ngày không uống rượu.
2. Thực phẩm bị mốc
Những thực phẩm có dấu hiệu của nấm mốc đều sinh ra độc chất aflatoxin là một loại độc tố vi nấm được chứng minh có thể gây ung thư gan trên thực nghiệm.
Các chủng nấm này phát triển mạnh ở các loại nông sản như gạo, ngô, lạc, đậu, hạt hướng dương, hoặc các thực phẩm khô như tôm khô, mực khô, trái cây khô... nếu không được chế biến và bảo quản đúng cách.
Ngay cả những thức ăn đóng hộp và thực phẩm chế biến sẵn được đóng gói, để trong tủ lạnh nhưng nếu quá hạn sử dụng, có dấu hiệu ôi thiu thì vi khuẩn vẫn có thể phát triển. Đồng thời, nguồn thực phẩm bị mốc nếu đem cho động vật nuôi ăn thì thịt của chúng cũng bị ô nhiễm aflatoxin và đem lại nguy cơ cho con người.
Theo GS Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam, aflatoxin là một trong những thủ phạm gây ung thư gan. Aflatoxin gây hại khắp cơ thể nhưng gây hại trầm trọng cho gan. Khi xâm nhập vào gan sẽ dẫn tới gan nhiễm mỡ, xơ gan và ung thư gan.
Nếu người đang bị nhiễm viêm gan B mà ăn phải nấm mốc có chứa Aflatoxin thì nguy cơ ung thư sẽ tăng gấp 60 lần so với người chỉ nhiễm viêm gan B.
GS Nguyễn Chấn Hùng khuyến cáo: "Nếu nghi ngờ thực phẩm bị mốc hoặc chớm mốc cũng cần kiên quyết loại bỏ hoàn toàn".
Phương pháp bảo vệ gan khỏe mạnh
Hạn chế rượu bia, thuốc lá: là một phương pháp hiệu quả để bảo vệ gan khỏe mạnh. Nếu sử dụng rượu bia hay trong hoàn cảnh phải sử dụng rượu bia thì bạn nên dùng với lượng vừa phải theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO - 25ml mỗi ngày với rượu 40 độ. Bạn cũng không nên uống rượu khi mắc các bệnh về gan và hạn chế, hoặc tốt nhất là không hút thuốc lá.
Dinh dưỡng hợp lý: chọn thực phẩm đảm bảo vệ sinh và ăn uống đầy đủ, cân bằng các loại chất đạm, chất béo, vitamin, khoáng chất, ăn nhiều thực phẩm tươi, giàu chất xơ - rau xanh, trái cây..., tránh ăn nhiều đồ chiên, nướng và uống đủ nước (khoảng 2,5 lít mỗi ngày).
Tăng cường vận động: tập luyện thể dục thể thao thường xuyên và điều độ là một trong những phương pháp hiệu quả để bảo vệ gan. Đây là một việc tương đối đơn giản, hiệu quả, ít tốn kém mà lại giữ cho cơ thể khỏe mạnh mỗi ngày.
Khám sức khỏe định kỳ: việc đi khám sức khỏe định kỳ (6 tháng một lần) là cần thiết để biết tình trạng của gan đồng thời được bác sĩ tư vấn tiêm phòng vacxin khi chưa bị viêm gan do virus hay điều trị kịp thời nếu mắc các bệnh về gan.
